Hanımlarımızın Ciddiyetsiz İşleri

Bazen olur böyle. Görünce kıskandığın kitaplar vardır. Kurmaca kitaplardan bahsetmiyorum, onlar hep kıskanılır da, kurmaca-dışı kitaplarda da kıskançlık yaşıyorum ben bir süredir. Birkaç yıl önce Metis’ten çıkan Rojin Canan Akın ve Funda Danışman’ın “Bildiğin Gibi Değil - Güneydoğu’da 90’larda Çocuk Olmak” böyle bir kitaptı mesela.  Adı üstünde, Türkiye’nin karanlık 90’larını o zamanın çocukları anlatıyor; doğal, olduğu gibi…  90’larda basında çalışmış biri olarak konuyla ilgili ne kadar kitap okumuş, tanıklık dinlemiş olsam da o dönem çocuk olanların neler yaşadığını, daha çok da neler hissettiğini merak eder, keşke yazılsa hikayeleri derdim.  

Bu aralar aklımda başka bir soru dolanıp duruyordu: Yazar, düşünür, aktivist Nezihe Muhiddin ve arkadaşlarının henüz CHP bile ortada yokken, Cumhuriyet ilan edilmemişken 15 Haziran 1923'te kurduğu, Türkiye’nin ilk siyasi partisi Kadınlar Halk Fırkası’na siyasete girme izni verilseydi acaba ne olurdu, neler değişirdi bu ülkede diye sık düşünür olmuştum.

İşte tam bu sırada yine beni kıskandıran bir kitapla karşılaştım: Aslı Davaz’ın İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan “Eşitsiz Kız Kardeşlik - Uluslararası ve Ortadoğu Kadın Hareketleri, 1935 Kongresi ve Türk Kadın Birliği” kitabı. 944 sayfalık bu kapsamlı incelemede sadece Türkiye’deki kadın hareketi değil uluslararası kadın hareketinin geçmişi, örgütlenme mücadelesi de detaylıca anlatılıyor ve İkinci Dünya Savaşı'nın ardından kurulan yeni dünya düzenine kadar inceleniyor. 

Ayşe Hür, Kadınlar Halk Fırkası’nı anlattığı Radikal’de yayınlanan 9 Aralık 2012 tarihli yazısında parti kurmak isteyen kadınlarla ilgili Cumhuriyet gazetesinin “Türkiye’nin hayatında çok mühim meseleler mevcut olduğu bir zamanda hanımlarımızın mebusluk propagandası veya reklamı ile meşgul olmaları pek ciddiyetsiz” diye yazdığını hatırlatır.  90 yılda ülkemizde kadına bakış pek değişmemiş olsa da hatırlamak bir gün bir şeyleri değiştirir muhakkak…

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kadınlar Halk Fırkası ve Nezihe Muhiddin ile ilgili Metis ve İletişim’den yıllar önce çıkan bu kitaplar da başka güzeldi:

 “Kadınsız İnkılap” Yaprak Zihnioğlu - Metis Yayınları 2003

“Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1930 - Türk Feminizminin düşünsel kökenleri ve feminist tarih yazıcılığından bir örnek” Belma Ötüş-Baskett, Ayşegül Baykan - İletişim Yayınları 2009

 

Bir de Aslı Davaz’ın kitabından hemen sonra okumak için Zafer Toprak'ın yine aynı dönemi anlatan son kitabı var: “Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908 – 1935), Tarih Vakfı Yurt Yayınları.